- Konu Başlıkları
- Keman Susturucu (Sordino) Nedir ve Nasıl Çalışır?
- İki Farklı Dünya, İki Farklı Susturucu: Hangi Susturucu Sizin İçin?
- 1. Etüt (Pratik) Susturucuları: Maksimum Sessizlik İçin
- 2. Orkestra (Performans) Susturucuları: Sanatsal Bir Efekt İçin
- Susturucu Kullanmanın Avantajları ve Dezavantajları
- Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
- Sessizliğin ve Sesin Kontrolü Sizin Elinizde
Kemanınıza aşıksınız. Saatlerce pratik yapmak, zorlu pasajları tekrar tekrar çalmak istiyorsunuz. Ancak bir sorun var: Duvarların ardındaki komşularınız, aynı etüdü ellinci kez dinlemeye sizin kadar hevesli olmayabilir. Ya da gece geç saatte ilham geldiğinde, evdekileri uyandırma endişesiyle kemanınızı kutusundan çıkaramazsınız. İşte bu noktada, küçük ama sihirli bir aksesuar devreye girer: Keman susturucusu. Peki, kemanda susturucu ne işe yarar? Sadece sesi mi kısar, yoksa başka sırları da var mıdır?
Bu sorunun cevabı, aslında neye ihtiyacınız olduğuna göre değişir. Bir apartman dairesinde yaşayan bir müzisyen olarak benim için, gece 10'da gelen ilhamla etüt yapmak istediğimde ağır metal susturucum en iyi dostum oluyor. Ama bir orkestra konserinde, partisyonumda "con sordino" yazdığında, o metal parçayı değil, küçücük bir kauçuk susturucuyu kullanıyorum. Bu rehberde, keman susturucularının bu iki farklı dünyasını keşfedecek, hangi durumda hangi susturucuyu seçmeniz gerektiğini öğrenecek ve sessizliğin ve sesin kontrolünü elinize alacaksınız.
[widget-178]
Keman Susturucu (Sordino) Nedir ve Nasıl Çalışır?
Keman susturucusu, en temel tanımıyla, kemanın köprüsüne takılarak sesin yüksekliğini ve tınısını değiştiren küçük bir aparattır. İtalyanca müzik termolojisindeki adı sordino'dur. Çalışma prensibi ise son derece basit bir fiziğe dayanır: Ağırlık = Daha Az Titreşim = Daha Az Ses.
Kemandan ses, yayın telleri titreştirmesi ve bu köprünün titreşimi aracılığıyla bu enerjiyi kemanın gövdesine iletmesiyle oluşur. Susturucu, köprünün üzerine ek bir kütle ekleyerek onun serbestçe titreşmesini engeller. Köprü ne kadar az titreşirse, gövdeye o kadar az enerji aktarılır ve dolayısıyla çıkan sesin seviyesi de o kadar azalır. Kullanılan malzemenin cinsi ve ağırlığı, sesin ne kadar azalacağını ve tınısının nasıl değişeceğini belirler.
İki Farklı Dünya, İki Farklı Susturucu: Hangi Susturucu Sizin İçin?
Keman susturucuları temelde iki ana amaca hizmet eder: Sesi pratik yapmak için ciddi oranda azaltmak veya müzikal bir etki yaratmak için tınıyı hafifçe değiştirmek. Bu iki amaç için tamamen farklı susturucular kullanılır.
1. Etüt (Pratik) Susturucuları: Maksimum Sessizlik İçin
Bu susturucuların tek bir amacı vardır: Sesi olabildiğince azaltarak, zaman ve mekandan bağımsız şekilde pratik yapmanızı sağlamak. Apartmanda yaşayanlar, gece çalışanlar veya ailesini rahatsız etmek istemeyenler için idealdir.
- Ağır Metal Susturucular: Genellikle krom veya altın kaplama metalden yapılırlar. Köprünün üzerine tam oturan, ağır ve en etkili susturucu tipidir. Sesi %70-80'e varan oranlarda azaltabilirler. Kemanınızdan çıkan ses, fısıltı benzeri, çok ince bir tınıya dönüşür.
- Ağır Kauçuk Susturucular: Metal olanlara göre biraz daha hafif olsalar da yine de çok etkilidirler. Metalin potansiyel olarak köprüye zarar verme riskini taşımazlar ve daha uygun fiyatlıdırlar. Sesi %60-70 civarında azaltırlar.
Unutmayın: Etüt susturucusu, sesin doğal karakterini, tınısını ve rezonansını büyük ölçüde yok eder. Bu nedenle, sadece mekanik ve teknik çalışmalar (parmak egzersizleri, yay teknikleri vb.) için kullanılmalıdır. Entonasyon ve müzikalite çalışmaları için düzenli olarak susturucusuz çalmak şarttır. Bu denge, iyi bir keman eğitim sürecinin temelidir.
2. Orkestra (Performans) Susturucuları: Sanatsal Bir Efekt İçin
Eğer bir orkestra veya oda müziği grubunda çalıyorsanız, nota sayfanızda "con sordino" (susturucu ile) ifadesini görmüşsünüzdür. Bu, bestecinin o pasajda özel, daha yumuşak, daha gizemli ve pastoral bir tını istediği anlamına gelir. İşte bu etki için orkestra susturucuları kullanılır.
- Tourte Tipi Susturucular: En yaygın orkestra susturucusudur. Genellikle siyah kauçuktan yapılan, yuvarlak veya şekilli küçük bir parçadır. Kullanılmadığı zamanlarda teller üzerinde, köprünün arkasında durur; "con sordino" pasajı geldiğinde hızla köprünün üzerine kaydırılır. Sesi çok az azaltır (%10-20), asıl amacı tınıyı daha koyu ve yumuşak hale getirmektir.
- Tel Tipi (Halka) Susturucular: Küçük bir kauçuk halka ve telden oluşur. Tourte gibi köprünün arkasında durur ve gerektiğinde köprüye takılır. Çok hafif bir tını değişikliği yaratır.
- Abanoz Susturucular: Genellikle ahşaptan yapılan, çatal benzeri susturuculardır. Sesi kauçuktan biraz daha farklı, daha "odunsu" bir tonda değiştirirler.
Bu iki temel tipi anlamak, genel bir keman bilgisi için önemlidir ve hangi aksesuarın ne işe yaradığını bilmenizi sağlar.
Susturucu Kullanmanın Avantajları ve Dezavantajları
Susturucular harika araçlar olsalar da, bilinçli kullanılmaları gerekir. Kapsamlı bir keman kursu, öğrencilerine bu avantaj ve dezavantajları dengeli bir şekilde öğretir.
| Avantajları | Dezavantajları |
|---|---|
| ✔️ Çevreyi rahatsız etmeden, günün her saati pratik yapma özgürlüğü. ✔️ Utangaç başlangıç öğrencileri için sesin yüksekliğinden çekinmeden çalma imkanı. ✔️ Saf mekanik ve kas hafızası egzersizlerine odaklanma. ✔️ Orkestrada özel tınılar ve renkler elde etme. | ❌ Özellikle etüt susturucuları, kemanın gerçek tonunu duymanızı engeller. ❌ Küçük entonasyon (ses doğruluğu) hatalarını gizleyebilir. ❌ Kemandan doğal ses çıkarmak için gereken yay basıncını yanlış öğrenmenize neden olabilir. ❌ Sürekli susturucuyla çalışmak, müzikalite ve ifade gelişimini yavaşlatabilir. |
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Susturucu kemanıma veya köprüye zarar verir mi?
Doğru kullanıldığında hayır. Ancak, özellikle ağır metal susturucuları takıp çıkarırken dikkatli olunmalıdır. Köprüye sertçe çarpmak veya düşürmek teorik olarak zarar verebilir. Kauçuk susturucular bu açıdan daha güvenlidir. En önemlisi, susturucuyu köprüye zorla itmek yerine nazikçe yerleştirmektir.
Susturucu kullanmak kemanın akordunu bozar mı?
Çok hafif bir etkisi olabilir, ancak genellikle hissedilir bir akort bozulmasına neden olmaz. Köprüye eklenen ağırlık, tellerin gerginliğinde mikroskobik bir değişikliğe yol açabilir. Pratik yapmadan önce akordunuzu kontrol etmek her zaman iyi bir alışkanlıktır.
Ev yapımı susturucu (örn: mandal) kullanabilir miyim?
Keman köprüsüne mandal gibi şeyler takmak yaygın bir "şehir efsanesi" olsa da, kesinlikle tavsiye edilmez. Bu tür ev yapımı çözümler, köprüye dengesiz bir basınç uygulayarak ona zarar verebilir, eğilmesine veya çizilmesine neden olabilir. Keman susturucuları oldukça uygun fiyatlı aksesuarlardır ve enstrümanınızın sağlığı için doğru ürünü kullanmak en iyisidir.
Sessizliğin ve Sesin Kontrolü Sizin Elinizde
Artık "kemanda susturucu ne işe yarar?" sorusunun cevabının basit olmadığını biliyorsunuz. Susturucu, amacınıza göre seçmeniz gereken çok yönlü bir araçtır. Komşularınızla aranızı iyi tutmak için bir "etüt susturucusu"na mı ihtiyacınız var, yoksa bir eserdeki o büyülü tınıyı yakalamak için bir "orkestra susturucusu"na mı? Doğru aracı seçerek, hem pratik yapma özgürlüğünüzü en üst düzeye çıkarabilir hem de müzikal paletinize yeni bir renk ekleyebilirsiniz. Unutmayın, enstrümanınızın kontrolü sizin elinizde.
